จากเกษตรกรตามรอย...สู่นักวิจัยชุมชน

นางมาลี ทองเมธารัตน์

โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงห้วยเขย่ง อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบุรี

ปี พ.ศ. 2545 นางมาลีได้มีโอกาสรับเสด็จ “สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ” และเป็นล่ามแปลภาษาท้องถิ่นให้กับพระองค์ จากพระราชดำรัสของพระองค์ในครั้งนั้น ที่ว่า “ขอให้ช่วยดูแลรักษาป่าและช่วยชาวกะเหรี่ยงให้มีชีวิตที่ดีขึ้น” ทำให้นางมาลีมีแรงบันดาลใจในการมีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชนให้มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น

โดยเริ่มจากการเข้าร่วมเป็นนักเรียนของศูนย์ฝึกศิลปาชีพและเป็นประธานกลุ่มธนาคารข้าวจนถึงปัจจุบัน ส่วนบทบาทของการดำเนินงานร่วมกับสถาบันฯ ของนางมาลีเริ่มจากการเป็นเกษตรกรที่เข้าร่วมงานทดสอบเทคโนโลยีโครงการหลวงในการผลิตพืชผักบนพื้นที่สูง จนทุกวันนี้พื้นที่ปลูกของนางมาลี มีการจัดสรรและแบ่งเป็นสัดส่วนทั้งการปลูกพืชผัก ไม้ผล พืชไร่ และบ่อน้ำ มีรายได้จากการผลผลิตพืชตลอดทั้งปี นอกจากนี้ ยังได้รับการยอมรับจากชุมชนว่าเป็น “ปราชญ์ชุมชน” เป็นผู้นำเกษตรกรและวิทยากรให้ความรู้ในการทำการเกษตรผสมผสาน ทั้งการปลูกผักในระบบปลอดภัย การปลูกข้าวไร่ ไม้ผล มันเทศญี่ปุ่น พืชผักพื้นบ้าน การเลี้ยงสุกร การทำปุ๋ยหมักชีวภาพ การลดการใช้สารเคมี การแปรรูปผลิตภัณฑ์ การตลาด และยังรวบรวมพันธุ์พืชท้องถิ่นไว้ในแปลงเกษตร เป็นจุดเรียนรู้ให้กับเกษตรกรและผู้ที่สนใจในชุมชน อีกทั้งยังเป็นผู้นำด้านการอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมและหัตถกรรมท้องถิ่น ทั้งผ้าปักและผ้าทอให้กับชุมชนได้อีกด้วย