พร้อมหรือไม่? กับการขายออนไลน์ บนพื้นที่สูง
ปัจจุบันผู้บริโภคมีพฤติกรรมการจับจ่ายใช้สอยที่เน้นความสะดวกสบาย และคุ้นชินกับการซื้อของออนไลน์กันมากขึ้น ตอนนี้ก็คงเรียกได้ว่าเป็นเรื่องปกติกันไปแล้ว ก่อให้เกิดผลกระทบต่อระบบตลาดของสินค้าเกษตรบนพื้นที่สูงอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ดังนั้นการเพิ่มช่องทางการจำหน่ายสินค้าเกษตรในช่องทางออนไลน์ จึงเป็นเรื่องสำคัญที่จะช่วยยกระดับรายได้เกษตรกร ซึ่งจะเป็นการเพิ่มคุณค่าและมูลค่าของสินค้าเกษตรบนพื้นที่สูงให้สอดคล้องกับสถานการณ์การตลาดที่เปลี่ยนแปลงไป แต่ทั้งนี้การจัดส่งสินค้าเกษตรให้ถึงมือผู้บริโภคควรเป็นไปอย่างรวดเร็ว สินค้าตรงตามที่โพสน์ขาย และได้มาตรฐาน ซึ่งก่อนที่จะเริ่มขายสินค้าเกษตรในช่องทางออนไลน์ ควรมีการประเมินความพร้อมในการทำตลาดออนไลน์บนพื้นที่สูง เนื่องจากพื้นที่สูงเป็นพื้นที่ห่างไกล ผลผลิตและผลิตภัณฑ์มีหลากหลายชนิด และเกษตรกรเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีความหลากหลายทางด้านวัฒนธรรมและภาษา
ทั้งนี้ปัจจัยความสำเร็จของตลาดออนไลน์บนพื้นที่สูงในแต่ละบริบทจะมีความใกล้เคียงกัน สามารถแบ่งเป็น 3 ด้าน ดังนี้
ด้านผลิตภัณฑ์
คือ (1) ควรคัดเลือกชุมชนที่มีผลผลิต/ผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสมกับการขนส่งและมีราคาต่อหน่วยสูง (2) การส่งเสริมการผลิตควรมีต่อเนื่องตลอดทั้งปีเพื่อให้ช่องทางการจำหน่ายมีการเคลื่อนไหว หรืออาจเสริมเนื้อหาที่ให้ความรู้เกี่ยวกับเมนูที่นำผลผลิตไปประกอบอาหาร การแนะนำวิวทิวทัศน์รอบหมู่บ้านซึ่งเป็นที่มาของผลผลิต วิถีชีวิต วัฒนธรรมชุมชน เพิ่มเติมนอกจากการจำหน่ายสินค้าเพียงอย่างเดียว และ (3) ควรยกระดับผลผลิต/ผลิตภัณฑ์ ให้เป็นเกรดพรีเมียม เพื่อเพิ่มมูลค่า ควบคู่กับการมีมาตรฐานการผลิต
ด้านบุคลากร
ควรมีคนรุ่นใหม่หรือตัวแทนเกษตรกรที่มีความสามารถใช้เทคโนโลยี มีความพยายามทำความเข้าใจและยอมรับขั้นตอนและเทคโนโลยีสำหรับการเริ่มต้นการจำหน่ายสินค้าเกษตรบนพื้นที่สูงผ่านช่องทางออนไลน์ และนำมาปรับใช้ให้เหมาะสมกับบริบทของพื้นที่ได้เป็นอย่างดี มีทัศนคติที่ดีต่อการใช้เทคโนโลยีใหม่ๆ รวมทั้งมีความรู้เกี่ยวกับผลผลิตหรือผลิตภัณฑ์ที่จำหน่าย สามารถให้ข้อมูลลูกค้าได้ ตลอดจนมีเจ้าหน้าที่ในพื้นที่ให้การสนับสนุนและเห็นความสำคัญของการทำตลาดออนไลน์
ด้านโครงสร้างพื้นฐาน
สัญญานอินเตอร์เน็ทต้องมีความเสถียร และมีอุปกรณ์พร้อมเป็นของส่วนกลางที่เป็นของกลุ่ม/สหกรณ์ เช่น โทรศัพท์มือถือ แท็บเล็ต คอมพิวเตอร์ และอื่นๆ สามารถบริหารจัดการคำสั่งซื้อ การตรวจสอบยอดโอนเงินและให้ข้อมูลลูกค้า ตลอดจนการติดตามหลังการส่งสินค้าที่รวดเร็ว เนื่องจากช่องทางตลาดออนไลน์จะต้องสื่อสารกับลูกค้าโดยตรง เพื่อไม่พลาดการติดต่อลูกค้าในทันที สร้างความประทับใจให้ลูกค้าจนสามารถปิดการขายได้