ชื่อวิทยาศาสตร์  Cucurbita pepoL. var. cylindica Pans.

ชื่อสามัญ  Zucchini

ลักษณะทางพฤษศาสตร์ : [1]

ลักษณะทั่วไป ซุกินีเป็นพืชในตระกูลแตง มีถิ่นกำเนิดอยู่แถบเม็กซิโก เป็นพืชฤดูเดียว เจริญเป็นพุ่มหรือกิ่งเลื้อย ลำต้นมีข้อสั้น ใบมีลักษณะเป็นเหลี่ยม ผิวหยาบ และมีขนอ่อนบนใบ ดอกตัวเมียและตัวผู้แยกกันอยู่แต่อยู่บนต้นเดียวกัน ผสมเกสรโดยแมลง เช่น ผึ้ง ผลมีลักษณะทรงยาว รี มีสันนูนตามยาว ผิวเรียบเป็นมัน สีเขียวแก่สลับลายขาวเป็นจุด เนื้อแน่น กรอบ ฉ่ำน้ำ มีเมล็ดจำนวนมาก ขนาดผลโดยประมาณมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 3 - 4 เซนติเมตร ยาว 15 - 20 เซนติเมตร นิยมบริโภคกันมากในแถบประเทศเมดิเตอร์เรเนียน ในฝรั่งเศส อังกฤษ อิตาลี

การใช้ประโยชน์และคุณค่าทางอาหาร ผลซุกินีรับประทานเป็นผักสด ใช้แทนบวบหรือแตงกวาในอาหารชนิดต่างๆ เช่น ผัด แกงจืด แกงเลียง หรือต้มจิ้มน้ำพริก หรือใช้เป็นผักสด สามารถนำไปดอง ซุกินีเป็นผักที่มีแคลอรี่ต่ำเหมาะสมสำหรับผู้ที่ต้องการควบคุมน้ำหนัก

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม : [1]

ซุกินีต้องการสภาพอากาศอบอุ่นในการเจริญเติบโต ปลูกได้ดีในสภาพพื้นที่ที่มีความสูงตั้งแต่ 600 เมตรขึ้นไป สามารถปลูกได้ตลอดทั้งปี อุณหภูมิที่เหมาะสมอยู่ระหว่าง 18 - 30 องศาเซลเซียส ถ้าอุณหภูมิสูงหรือต่ำกว่านี้ พืชจะชะงักการเจริญเติบโต

สำหรับดินปลูกควรเป็นดินที่ร่วนซุย หน้าดินลึก มีความอุดมสมบูรณ์สูง ระบายน้ำได้ดี ความเป็นกรด - ด่างของดินมีค่า 6.0 - 6.5 และควรได้รับน้ำอย่างสม่ำเสมอและแสงแดดอย่างเต็มที่

การปลูกและการปฏิบัติดูแลรักษาระยะต่างๆของการเจริญเติบโต : [1]

การเตรียมกล้า เพาะกล้าในถาดหลุม อายุกล้า 6-8 วัน

การเตรียมดิน ไถดินลึก 15 – 20 เซนติเมตร ตากแดด 7 – 10 วัน เก็บเศษวัชพืชออกจากแปลง แล้วจึงใส่ปุ๋ยคอก อัตรา 1.5 – 3 ตัน/ไร่ และปุ๋ย 15 – 15 – 15 อัตรา 50 กก./ไร่

การปลูก ปลูกแถวเดี่ยว ระยะปลูกระหว่างต้น 0.7 – 1 เมตร ระยะห่างระหว่างแถว 1 เมตร ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์และฤดูปลูก

การให้น้ำ ควรให้น้ำอย่างสม่ำเสมอ หากขาดน้ำพืชจะชะงักการเจริญเติบโต และผลผลิตมีคุณภาพต่ำ

การให้ปุ๋ย หลังย้ายปลูก ใส่ปุ๋ย 15 – 15 – 15 อัตรา 100 กก./ไร่ และแคลเซียมไนเตรท อัตรา 50 กก./ไร่

การเก็บเกี่ยวและการจัดการหลังการเก็บเกี่ยว : [2]

ช่วงเก็บเกี่ยว เก็บเกี่ยวหลังจากดอกบาน 5 – 7 วัน หรือขนาดตามตลาดต้องการ

การเก็บเกี่ยว

1. เก็บเกี่ยวเมื่อผลยังอ่อน มีขนาดตามที่ตลาดต้องการโดยใช้กรรไกรหรือมีดในการเก็บเกี่ยว

2. จัดชั้นคุณภาพตามที่กำหนดห่อด้วยกระดาษสีขาว เพื่อป้องกันการเกิดแผล หรือจัดเรียงเป็นชั้นในภาชนะบรรจุขั้นด้วยกระดาษสีขาวหรือฟองน้ำ

3. บรรจุลงในตะกร้าพลาสติก

4. ขนส่งโดยรถธรรมดาหรือรถห้องเย็น

ข้อกำหนดเรื่องคุณภาพ คุณภาพขั้นต่ำ เป็นซุกินีทั้งผล ผิวเรียบเป็นมัน รูปร่างและสีตรงตามพันธุ์ สด สะอาด ผลแข็ง ไม่นิ่ม ไม่มีร่องรอยการเข้าทำลายของแมลง รวมทั้งแมลงวันผลไม้ ปลอดภัยจากสารเคมี

การจัดชั้นคุณภาพ

ชั้นหนึ่ง 1. ผลมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 3 – 4 เซนติเมตร ขนาดผลยาว 12 – 20 เซนติเมตร

      2. ไม่มีตำหนิต่างๆ

      3. มีคุณภาพอย่างน้อยตามคุณภาพขั้นต่ำ

ชั้นสอง 1. ผลมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 3 – 4 เซนติเมตร ขนาดผลยาว 9 – 18 เซนติเมตร

      2. มีรูปร่างผิดปกติได้บ้างเล็กน้อย แต่ไม่ทำให้เสียรูปทรง

      3. มีคุณภาพอย่างน้อยตามคุณภาพขั้นต่ำ

ชั้น U  1. ผลมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางน้อยกว่า 3 เซนติเมตร หรือมากกว่า 4 เซนติเมตร ขนาดผลยาว 9 – 18 เซนติเมตร

     2. มีรูปร่างผิดปกติได้บ้าง

     3. มีตำหนิต่างๆได้ไม่เกิน 10 เปอร์เซ็นต์ ของจำนวนในภาชนะบรรจุ

     4. มีคุณภาพอย่างน้อยตามคุณภาพขั้นต่ำ

ข้อกำหนดในการจัดเรียง ซุกินีในภาชนะบรรจุเดียวกันต้องเป็นพันธุ์เดียวกัน ชั้นคุณภาพเดียวกันและมีคุณภาพสม่ำเสมอ

การเตรียมสู่ตลาด ห่อแต่ละผลด้วยพลาสติกโพวีไวนีลคลอไรด์ (PVC) หรือใส่ถุงพลาสติกเจาะรู

การเก็บรักษา อุณหภูมิ 7 องศาเซลเซียส ความชื้นสัมพัทธ์ 95 เปอร์เซ็นต์ สามารถเก็บรักษาได้นาน 1 - 2 สัปดาห์

เอกสารอ้างอิง :

[1] หนังสือเรื่องการปลูกผักบนพื้นที่สูง

[2] ตุลาคม 2545.คู่มือการจัดชั้นคุณภาพผัก.กองพัฒนาเกษตรที่สูง สำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์