ลักษณะทางพฤษศาสตร์ : [1]

ลักษณะทั่วไป บล็อคโคลี่จัดเป็นผักตระกูลกะหล่ำที่ปลูกเพื่อบริโภคส่วนของดอกอ่อนและก้าน ส่วนของดอกบล็อคโคลี่จะมีสีเขียว ประกอบด้วยดอกย่อยขนาดเล็กสีเขียวเป็นจำนวนมากที่รวมกันเป็นกลุ่มใหญ่ มีลักษณะแน่น แต่ไม่อัดตัวกันแน่นเหมือนดอกกะหล่ำ บล็อคโคลี่มีถิ่นกำเนินอยู่ทางตอนใต้ของยุโรปแถบประเทศอิตาลี นำเข้ามาปลูกในเมืองไทยโดยปลูกในพื้นที่ภาคเหนือของประเทศไทย เนื่องจากเป็นผักชนิดใหม่และปลูกได้ดีในช่วงหน้าหนาวทำให้ราคาค่อนข้างแพง ปัจจุบันมีการพัฒนาสายพันธุ์ให้ทนร้อนมากขึ้น ทำให้สามารถผลิตได้ดีเฉพาะบนที่สูง หากมีการเลือกใช้สายพันธุ์ที่เหมาะสม

การใช้ประโยชน์และคุณค่าทางอาหาร บล็อคโคลี่มีรสชาติหวาน กรอบ สามารถนำมาประกอบอาหารได้หลายชนิดและมีคุณค่าทางอาหารสูง ซึ่งเชื่อกันว่ามีสารที่สามารถต่อต้านสาเหตุของการเกิดโรคมะเร็ง เป็นผักที่ให้คุณค่าวิตามิน B2, C และ Folic acid ช่วยบำรุงระบบประสาท ลดอนุมูลอิสระที่เป็นสาเหตุของการเกิดมะเร็ง และทำให้ระบบทางเดินอาหารทำงานได้ดีขึ้น นิยมนำมาผัด ต้ม หรือลวกและรับประทานในสลัด หรือสเต็กต่างๆ มีผลผลิตออกสู่ตลาดทั้งปี แต่มีมากในช่วงฤดูหนาว สามารถต่อต้านสาเหตุของการเกิดโรคมะเร็ง

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม :  [1]

บล็อคโคลี่ต้องการสภาพแวดล้อมที่คล้ายคลึงกับกะหล่ำดอกทั่วไป กล่าวคือชอบดินร่วน มีค่าความเป็นกรด – ด่าง (pH) อยู่ระหว่าง 6 - 6.5 มีความชื้นดินที่เหมาะสมและได้รับแสงอย่างเต็มที่

การปลูกและการปฏิบัติดูแลรักษาระยะต่างๆของการเจริญเติบโต : [1]

การเตรียมดิน ขุดดินลึก 10 - 15 เซนติเมตร พลิกดินตากแดดและโรยปูนขาวอัตรา 0 - 100 กรัม/ต.ร.ม. ทิ้งไว้ประมาณ 7-10 วัน ย่อยพรวนดินให้เป็นก้อนเล็กๆ ขึ้นแปลงกว้าง 1 - 1.2 เมตรความยาวตามพื้นที่ปลูก

การเตรียมกล้า

- เพาะเมล็ดในกระบะที่มีส่วนผสมระหว่างทรายและขุยมะพร้าว อัตราส่วน 2 : 1 เมื่อต้นกล้ามีอายุประมาณ 5 วัน จึงย้ายไปปลูกในถาดหลุมที่ใส่วัสดุเพาะ (Media)

- หยอดเมล็ดลงในถาดหลุมเพาะกล้า

- บร็อคโคลี่มีอายุประมาณ 25 วัน หรือมีใบจริงอย่างน้อย 2 - 3 ใบ จึงทำการย้ายปลูก (หากต้นกล้าเหลืองหรือก่อนย้ายปลูก1 สัปดาห์ ควรพ่นปุ๋ยทางใบเสริม)

การปลูก ขุดดินตากแดด อย่างน้อย 14 วัน ขึ้นแปลงกว้าง 1 – 1.5 เมตร สำหรับฤดูฝนให้แปลงสูงกว่าปกติ 30 – 50 ซม. เพื่อการระบายน้ำ รองพื้นด้วยปุ๋ยเคมี 12 – 24 – 12 อัตรา30 กรัม / ตรม. หรือ 50 กก./ไร่ ใส่ปุ๋ยหมักและปุ๋ยคอก อัตรา 2 - 4 กิโลกรัม / ตรม. เมื่ออายุได้ 45 วันควรใส่ปุ๋ยอีกครั้งหนึ่ง

ข้อควรระวัง

1. เป็นพืชที่มีความต้องการปุ๋ยมาก โดยเฉพาะปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก
2. ควรรองพื้นก่อนปลูกด้วยโบแรกซ์

การให้น้ำ ควรใช้น้ำอย่างสม่ำเสมอโดยใช้สปริงเกอร์

การให้ปุ๋ย ประมาณ 5 – 7 วัน ควรมีการปลูกซ่อมกล้าที่ตาย เมื่อย้ายปลูกได้ 7 – 10 วัน ใส่ปุ๋ย 15 – 15 – 15 และ 21 – 0 – 0 อย่างละ 20 - 25 กรัม/ ตรม. และใส่ปุ๋ยครั้งที่ 2 เมื่ออายุได้ 25 - 30 วัน และใส่ปุ๋ยครั้งที่ 3 เมื่อเริ่มเข้าหัว มีอายุ 45 – 50 วัน พร้อมกำจัดวัชพืช แล้วพ่นสารเคมีป้องกันศัตรูพืช ถ้าพบการเข้าทำลายของศัตรูพืช

ข้อควรระวัง

1. ควรหลีกเลียงพื้นที่ฝนตกชุก และมีน้ำขัง แสงแดดน้อย
2. เป็นพืชที่ต้องการปุ๋ยในปริมาณที่มาก หากปุ๋ยไม่เพียงพอจะทำให้อายุการเติบโตยาวนานมากขึ้น

การเก็บเกี่ยวและการจัดการหลังการเก็บเกี่ยว : [2]

ช่วงเก็บเกี่ยว เก็บเกี่ยวเมื่ออายุประมาณ 45 – 65 วันหลังย้ายปลูก ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์และฤดูกาล เก็บเกี่ยวเมื่อดอกมีขนาดเหมาะสม กลีบดอกปิดไม่นาน ดอกแน่น ใช้มีดหรือกรรไกรตัดให้มีความยาวของก้านดอกวัดจากกิ่งแขนงต่ำสุด ยาว 8 เซนติเมตร ตัดแต่งใบออกให้ห่างจากลำต้นไม่เกิน 1 เซนติเมตร ตัดแต่งส่วนก้านให้รอยตัดตรง ไม่ตัดแบบปากฉลาม ถ้ามีห้องเย็น ให้นำผลผลิตที่ตัดแต่งแล้วเข้าห้องเย็นจนผลผลิตเย็นทั่วถึง หรือลดอุณหภูมิให้เหลือ 2 – 3 องศาเซลเซียส แล้วจึงบรรจุใส่กล่องโฟมที่ใส่น้ำแข็งหรือเจลไอซ์ ขนส่งโดยรถห้องเย็น

ข้อกำหนดเรื่องคุณภาพ คุณภาพขั้นต่ำ เป็นบล็อคโคลี่ดอยคำทั้งดอก มีรูปร่างลักษณะและสีตรงตามพันธุ์ ดอกตูมปิด และแน่น สีดอกและก้านสม่ำเสมอ สด สะอาด และปลอดภัยจากสารเคมี

การจัดชั้นคุณภาพ

ชั้นหนึ่ง 1. ดอกมีเส้นผ่าศูนย์กลางมากกว่า 7 เซนติเมตร

      2. ความยาวก้านช่อดอก วัดจากกิ่งแขนงต่ำสุด 8 เซนติเมตร

      3. ก้านกลวงได้เล็กน้อย โดยมีรอยแผลยาวได้ไม่เกิน 0.5 เซนติเมตร

      4. ไม่มีตำหนิใดๆ

      5. มีคุณภาพอย่างน้อยตามคุณภาพขั้นต่ำ

ชั้น U  1. ดอกมีเส้นผ่าศูนย์กลางระหว่าง 5 – 7 เซนติเมตร

      2. ความยาวก้านช่อดอก วัดจากกิ่งแขนงต่ำสุด 8 เซนติเมตร

      3. ก้านกลวงได้เล็กน้อย โดยมีรอยแผลยาวได้ไม่เกิน 1 เซนติเมตร

      4. ก้านกลวงได้ไม่เกิน 5 เปอร์เซ็นต์ ของจำนวนในภาชนะบรรจุ

      5. มีคุณภาพอื่นอย่างน้อยตามคุณภาพขั้นต่ำ

ข้อกำหนดในการจัดเรียง บล็อคโคลี่ดอยคำในภาชนะบรรจุเดียวกันต้องเป็นชั้นคุณภาพเดียวกันและมีคุณภาพสม่ำเสมอ

การเตรียมสู่ตลาด หุ้มพลาสติกโพลีไวนีลคลอไรด์ (PVC)

การเก็บรักษา อุณหภูมิ 0 องศาเซลเซียส ความชื้นสัมพัทธ์ 95 – 100 เปอร์เซ็นต์ สามารถเก็บรักษาได้ 10 – 14 วัน

ช่วงเวลาที่มีผลผลิต : ม.ค. - ธ.ค.

 เอกสารอ้างอิง :

[1] หนังสือเรื่องการปลูกผักบนพื้นที่สูง

[2] ตุลาคม 2545.คู่มือการจัดชั้นคุณภาพผัก.กองพัฒนาเกษตรที่สูง สำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์