องค์ความรู้เพื่อการพัฒนาพื้นที่สูงอย่างยั่งยืน - HKM

น้ำผึ้งจากดอกกาแฟ สร้างป่า สร้างรายได้

น้ำผึ้ง “ทีคี” น้ำผึ้งหอมหวานจากป่าดอกกาแฟ คือน้ำผึ้งที่เกิดจากการสร้างสวนป่าด้วยการปลูกกาแฟอินทรีย์ในป่า และเลี้ยงผึ้งโพรงเพื่อเป็นการสร้างป่า เกิดความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่า และสร้างรายได้ให้แก่เกษตรกรอยางยั่งยืน

น้ำผึ้งทีคี (teekee honey) คำว่า “ทีคี” เป็นภาษากะเหรี่ยงหรือปากะญอ ที่แปลว่า ขุนน้ำหรือต้นน้ำ อำเภออมก๋อยเป็นแหล่งต้นน้ำสำคัญของน้ำแม่ตื่นที่ไหลลงสู่แม่น้ำปิง และชุมชนได้ให้ความสำคัญกับต้นน้ำและทำการเกษตรที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม มีการปลูกไม้ผล ปลูกผัก และพืชสำคัญยิ่งอีกชนิดคือ กาแฟอินทรีย์ ที่เป็นพืชหลักที่ปลูกร่วมกับการปลูกป่าและสร้างรายได้ให้กับชุมชนโดยการส่งเสริมจากภาครัฐและเอกชน โดยในปี 2565 ที่ผ่านมา เกษตรกรในพื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงบ้านแม่แฮหลวง และบ้านแม่ระมีดหลวง อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ มีเกษตรกรปลูกกาแฟอินทรีย์ 137 ราย พื้นที่ปลูก 249 ไร่ มีผลผลิตกาแฟ (กะลา) 6,313 กิโลกรัม รายได้ 1,073,383 บาท ซึ่งถึงถือได้ว่ากาแฟเป็นที่สร้างป่าและสร้างรายได้อย่างแท้จริง ในการปลูกกาแฟต้องอาศัยร่มเงาของไม้ป่าในการเจริญเติบโต ในแต่ละปีกาแฟก็จะมีการออกดอกสีขาวเต็มต้น และมีความหอมทั่วป่ากาแฟ จึงส่งผลให้ดอกกาแฟเป็นแหล่งหาเกสรและน้ำหวานเพื่อผลิตน้ำผึ้งของผึ้งโพรง ซึ่งผึ้งโพรงเป็นตัวชี้วัดตัวหนึ่งที่บ่งบอกว่าป่านั้นมีความอุดมสมบูรณ์เพราะมีดอกไม้และป่าไม้ให้พึ่งพาอาศัยและอีกอย่างผึ้งโพรงทำให้เรารู้ว่าพื้นที่แห่งนั้นไม่มีการใช้สารเคมี เพราะถ้ามีสารเคมีผึ้งโพรงก็ไม่สามารถอาศัยและหาอาหารได้และที่สำคัญผึ้งโพรงสามารถช่วยผสมเกสรให้กับไม้ผล พืชผักรวมไปถึงกาแฟให้มีการติดลูกที่ดกขึ้น จึงส่งเสริมให้เกษตรกรเลี้ยงผึ้งโพรงในป่ากาแฟ จึงเป็นที่มาของคำว่า “น้ำผึ้งทีคี”