มูลนิธิโครงการหลวงและสถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องค์การมหาชน) ส่งเสริมให้เกษตรกร โครงการหลวงและโครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวง เพาะปลูกพืชเศรษฐกิจเมืองหนาวภายใต้ข้อ ควรปฏิบัติเกษตรอินทรีย์และการเกษตรดีที่เหมาะสมตามนโยบายมาตรฐานอาหารปลอดภัยของประเทศไทย โดยให้ความสำคัญกับหลักการจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสาน เน้นการใช้สารชีวภัณฑ์และสารทดแทนสารเคมีเกษตรที่มีความปลอดภัยไม่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพเกษตรกรและผู้บริโภค รวมถึงสิ่งแวดล้อม เพื่อผลักดันแนวทางดำเนินการดังกล่าวอย่างเป็นรูปธรรม มูลนิธิโครงการหลวงจึงก่อสร้างโรงชีวภัณฑ์ขึ้นเพื่อผลิตสาร ชีวภัณฑ์ป้องกันกำจัดศัตรูพืชจากผลงานวิจัยให้กับเกษตรกรสมาชิกและจำหน่ายในราคาถูก

ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ 2 ชนิด ที่มีประสิทธิภาพสูงสำหรับใช้ลดปริมาณแมลงศัตรูพืชระหว่างการปลูกพืชผักและไม้ผล โดยเฉพาะช่วงฤดูแล้งตั้งแต่ปลายเดือนกุมภาพันธ์ ถึง ต้นเดือนพฤษภาคม ได้แก่

1. ชีวภัณฑ์ผง “พีพี-เมทา” ที่ผลิตจากเชื้อราสายพันธุ์ดี สามารถฆ่าแมลงศัตรูพืชได้สูงถึง 100% ในทุกระยะ ทุกวัยที่เข้าทำลายพืช ไม่มีสารเคมีตกค้างเกษตรกรจึงฉีดพ่นได้ในระยะเก็บเกี่ยวผลผลิต
2. สารล่อผีเสื้อหนอนใยผัก “พีพี-ฟีโร” เป็นผลิตภัณฑ์รูปแบบใหม่ที่เกษตรกรใช้ได้ง่าย ไม่ต้องเสียค่าแรงและเสียเวลาฉีดพ่น แต่ต้องใช้ร่วมกับกับดักกาวเหนียวรูปบ้านด้วยการนำไปแขวนในบริเวณแปลงปลูกพืช โดยหลังติดตั้งนาน 14 วัน พบผีเสื้อหนอนใยผักติดกับดักสูงสุดถึง 300 ตัว

ผลิตภัณฑ์สารชีวภาพ

พีพี-เมทา : เมทาไรเซียม แอนิโซเพลีย (Metarhizium anisopliae)

ประโยชน์ ใช้กำจัดแมลงศัตรูพืช ได้แก่ หนอนศัตรูพืช ด้วงงวงมันเทศ เสี้ยนดิน แมลงในดิน และด้วงหมัดผัก เป็นต้น

วิธีการใช้ สามารถใช้ได้ 2 วิธี ได้แก่

1. การพ่น ใช้พีพี-เมทา อัตรา 200 กรัม ผสมน้ำ 20 ลิตร และใส่สารจับใบลงไป คนให้สารกระจายตัวสม่ำเสมอ จากนั้นกรองด้วยผ้าขาวบาง ประมาณ 2-3 ครั้ง นำสารละลายที่กรองได้ไปฉีดพ่นให้ทั่วทั้งต้นพืชโดยเน้นบริเวณใต้ใบและบริเวณที่แมลงอาศัยอยู่ พยายามให้ถูก ตัวแมลง โดยฉีดพ่นทุก 7 วัน
2. การใช้ทางดิน พรวนดินรอบโคนต้น แล้วโรยพีพี-เมทา อัตรา 100 กรัม ต่อตารางเมตร ให้ทั่วบริเวณทรงพุ่ม กลบด้วยดินหรือใช้วัสดุอื่นคลุม เช่น ฟางข้าว หญ้าแห้ง เศษพืช ฯลฯ เพื่อรักษาความชื้น ควรใส่ซ้ำทุก 7 วัน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการควบคุมแมลงศัตรูพืช

ข้อแนะนำ ควรฉีดพ่นในช่วงเวลาเย็นและหลีกเลี่ยงช่วงที่มีแสงแดดจัด

พีพี-ฟีโร : ฟีโรโมน

ประโยชน์ ใช้ดึงดูดผีเสื้อหนอนใยผักเพศผู้ ที่มักพบเข้าทำลายพืชผัก ตระกูลกะหล่ำ และตระกูลคะน้า

วิธีการใช้ ติดตั้งกับดักฟีโรโมน บริเวณแปลงปลูกพืช ระยะห่าง 15 เมตร ต่อ 1 กับดัก โดยวางให้อยู่สูงเหนือพื้นดิน 30-45 เซนติเมตร โดยให้อยู่ระดับเดียวกันหรือสูงกว่าความสูงของพืช

ข้อแนะนำ ฟีโรโมน 1 ชิ้น มีอายุการใช้งาน 25-30 วัน

แม้ว่าผลิตภัณฑ์ จะถูกคัดเลือกและปรับปรุงคุณภาพมาอย่างต่อเนื่อง อย่างไรก็ตามข้อแนะนำสำคัญที่มีผลต่อประสิทธิภาพการใช้งานของผลิตภัณฑ์ชีวภาพ คือ “เลือกใช้สินค้าที่ผลิตใหม่ เก็บไว้ในที่เย็นหรือที่ร่ม อ่านฉลากและปฏิบัติตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัด” เพื่อคุณภาพของผลผลิตและความปลอดภัย

เขียน / เรียบเรียงเรื่องโดย: ดร.สุมาลี เม่นสิน