"ปางหินฝน"

ชุมชนต้นแบบการจัดการหลังการเก็บเกี่ยวและกระบวนการจัดการหลังการเก็บเกี่ยวตามมาตรฐาน Good Manufacturing Practice: GMP ด้วยชุมชน

สำนักพัฒนา 

สหกรณ์การเกษตรโครงการหลวงปางหินฝน จำกัด จัดตั้งในปี 2553 มาเพื่อจัดหาปัจจัยการผลิตมาจำหน่ายให้กับสมาชิก เนื่องจากในพื้นที่มีการปลูกกะหล่ำปลีและผักกาดขาวแหล่งใหญ่ของประเทศและสามารถปลูกได้ตลอดปี ปัจจุบันมีเกษตรกรสมาชิก 108 คน กระจายใน 9 หมู่บ้านของตำบลปางหินฝน อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ โดยได้รับคำปรึกษาในการดำเนินธุรกิจจากงานสถาบันเกษตรกรของสถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องค์การมหาชน) อีกทั้งได้รับการตรวจสอบธุรกิจจากสหกรณ์จังหวัดเชียงใหม่ทุกปี

 ในปี 2563 คณะกรรมการสหกรณ์ฯ เพิ่มธุรกิจการรวบรวมผลผลิตของสมาชิกเพื่อจำหน่าย โดยรับซื้อผลผลิตของสมาชิกในราคาที่เป็นธรรม เพื่อแก้ไขปัญหาไม่มีตลาดรับซื้อผลผลิตที่ชัดเจน โดยเริ่มกระบวนการตั้งแต่คณะกรรมการสหกรณ์ฯประสานงานหาช่องทางตลาดใหม่ๆ หรือคู่ค้ารายใหม่ จากนั้นจึงประชุมร่วมกับสมาชิกเพื่อวางแผนการผลิต และกำหนดเงื่อนไขว่าผลผลิตนั้นต้องเพาะปลูกภายใต้มาตรฐานอาหารปลอดภัย (Good Agriculture Practice : GAP)) และอีกบทบาทของคณะกรรมการสหกรณ์ฯ ที่สำคัญ คือ การควบคุมในทุกกระบวนการผลิตสินค้า เพื่อให้ลูกค้ามั่นใจในคุณภาพและความปลอดภัยของสินค้าเกษตร ได้แก่ ตรวจเยี่ยมแปลงพืชของเกษตรกรสมาชิก เพื่อให้คำแนะนำในการเพาะปลูก โดยเฉพาะการใช้สารเคมีทางการเกษตร รวมถึงกระบวนการจัดการหลังการเก็บเกี่ยวทั้งหมด เมื่อผลผลิตถึงระยะเก็บเกี่ยวผลผลิต คณะกรรมการสหกรณ์ฯ จะสุ่มเก็บผลผลิตเพื่อตรวจวิเคราะห์สารตกค้าง 2 ครั้ง คือ ก่อนเก็บเกี่ยวผลผลิต และ วันที่เกษตรกรนำผลผลิตมาส่ง ณ จุดรับวัตถุดิบที่โรงคัดบรรจุสินค้าเกษตรของสหกรณ์ฯ จากนั้นผลผลิตจะถูกนำเข้าสู่กระบวนการจัดการหลังการเก็บเกี่ยวตามมาตรฐาน Good Manufacturing Practice : GMP โดยคนในชุมชนที่ผ่านการฝึกอบรมหลักเกณฑ์วิธีการที่ดีในการผลิตอาหาร ซึ่งกระบวนการดังกล่าว ประกอบด้วย การทำความสะอาดผลผลิต การตัดแต่ง การคัดแยกผลผลิตตามชั้นคุณภาพที่คู่ค้ากำหนด และจำแนกผลิตผลตามลูกค้าแต่ละประเภท สุดท้ายผลิตผลจะถูกจัดส่งไปถึงลูกค้าตามวันเวลาที่นัดหมาย ในระยะแรกมีสมาชิก 36 คน ที่ร่วมรับแผนการผลิตผัก 9 ชนิด ที่จำหน่ายแก่ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรภาคเหนือ จำกัด มีปริมาณผลิตผล 216,576 กิโลกรัม มูลค่า 3,887,726 บาท อย่างไรก็ตามสหกรณ์ฯ ยังต้องเพิ่มช่องทางตลาดที่มีความหลากหลายมากขึ้น ควบคู่กับการพัฒนาระบบการจัดการคุณภาพผลผลิตหลังการเก็บเกี่ยวตามมาตรฐาน GMP อย่างต่อเนื่อง เพื่อให้สหกรณ์การเกษตรโครงการหลวงปางหินฝน จำกัด ผลิตสินค้าเกษตรที่ปลอดภัยและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

     สหกรณ์โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงปางหินฝน จำกัด เป็นต้นแบบที่ดีในการบริหารจัดการโดยเกษตรกร ครบวงจรตั้งแต่กระบวนการวางแผนการผลิต จนถึงการส่งสินค้าให้กับลูกค้า ถือเป็นสหกรณ์ที่เข้มข้น สามารถเป็นต้นแบบการศึกษาเรียนรู้ให้แก่ผู้ที่สนใจได้

กระบวนการจัดการคุณภาพผลผลิตหลังการเก็บเกี่ยวในโรงคัดบรรจุสินค้าเกษตรตามมาตรฐาน GMP

โดย สหกรณ์โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงปางหินฝน จำกัด

เขียน / เรียบเรียงเรื่องโดย: ดวงดาว กันทรัตน์ / จันทราวดี อารีศรีสม / มนตรี สมยศ